بیماری‌های مقاربتی یا STDs چه نوع بیماری‌هایی هستند؟

بیماری‌­های مقاربتی یا بیماری‌های منتقله جنسی (STDs)، یا عفونت­‌های مقاربتی (STIs)، معمولاً از طریق تماس جنسی به وجود می‌آیند. باکتری‌­ها، ویروس­‌ها یا انگل­‌هایی که باعث بیماری­‌های مقاربتی می­‌شوند، ممکن است از فردی به فرد دیگر در خون، مایع منی یا واژن و سایر مایعات بدن منتقل شوند.

اما این تصور درست نیست که این بیماری‌­های مقاربتی فقط از طریق تماس جنسی منتقل می­‌شوند و برای جلوگیری از ایجاد آن­‌ها، فقط باید روابط جنسی را کنترل کرد. زیرا گاهی اوقات این عفونت­‌های مقاربتی می‌توانند به­‌صورت غیرجنسی منتقل شوند؛ مانند انتقال از مادر به نوزاد در دوران بارداری یا زایمان و یا انتقال از طریق انتقال خون یا استفاده از سوزن‌­های مشترک.

این بیماری‌ها با سایر بیماری­‌هایی که می­‌شناسیم کمی تفاوت دارند. مثلاً اینکه همیشه علائم ندارند. ممکن است از افرادی که کاملاً سالم به نظر می‌­رسند و ممکن است حتی ندانند که عفونت دارند، به عفونت­‌های مقاربتی مبتلا شویم.

علائم بیماری‌های مقاربتی

بیماری‌های مقاربتی می‌توانند طیف وسیعی از علائم و نشانه‌ها را داشته باشند؛ و یا حتی بدون علامت باشند. به همین دلیل است که ممکن است تا زمانی که عوارض ایجاد شود یا شریک جنسی تشخیص داده نشود، مورد توجه قرار نگیرند.

علائم و نشانه‌­هایی که ممکن است نشان­‌دهنده یک بیماری مقاربتی باشد عبارتند از:

• زخم یا برجستگی در ناحیه تناسلی یا در ناحیه دهان یا مقعد
• ادرار دردناک یا سوزش
• ترشح از آلت تناسلی
• ترشحات غیرمعمول یا بدبوی واژن
• خونریزی غیرمعمول واژینال
• درد هنگام رابطه جنسی
• غدد لنفاوی دردناک و متورم، به ویژه در کشاله ران اما گاهی اوقات گسترده‌تر
• درد زیر شکم
• تب
• کهیر روی تنه، دست‌ها یا پاها

علائم و نشانه‌­ها ممکن است چند روز پس از مواجهه با عامل عفونی ظاهر شوند. با این حال، بسته به ارگانیسمی که باعث بیماری مقاربتی می‌­شود، ممکن است سال­‌ها طول بکشد (به دلیل دوره کمون یا نهفتگی بالای بعضی عوامل) تا مشکل قابل­‌توجهی ایجاد شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

زمان مراجعه به پزشک بستگی به چند عامل دارد. اول اینکه وقتی علامت و نشانه‌­ای از بیماری دارید و برای درمان نزد پزشک می‌­روید و یا اینکه به منظور پیشگیری می‌­خواهید با پزشک مشورت کنید.

فوراً به پزشک مراجعه کنید اگر:

• از نظر جنسی فعال هستید و ممکن است در معرض یک بیماری مقاربتی قرار گرفته باشید.
• علائم و نشانه­‌های STD را دارید.

از پزشک مشاوره بگیرید:

• زمانی که قصد دارید از نظر جنسی فعال شوید یا در سن 21 سالگی هستید.
• قبل از شروع رابطه جنسی با یک شریک جدید.

علل بیماری­‌های مقاربتی

بیماری‌های مقاربتی یا عفونت‌­های مقاربتی می‌توانند ناشی از موارد زیر باشند:

• باکتری­‌ها: سوزاک، سیفلیس و کلامیدیا نمونه‌­هایی از بیماری ­های مقاربتی هستند که توسط باکتری ایجاد می‌­شوند.
• انگل‌­ها: تریکومونیازیس نوعی بیماری مقاربتی است که توسط یک انگل بنام تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌­شود.
• ویروس­‌ها: بیماری­ های مقاربتی که توسط ویروس‌­ها ایجاد می­‌شوند عبارتند از: HPV، تبخال(هرپس) تناسلی و HIV.

البته فقط این ارگانیسم‌­ها باعث ایجاد بیماری مقاربتی نمی­‌شوند؛ بلکه سایر انواع عفونت‌ها، ویروس­‌های هپاتیت A، B و C، عفونت شیگلا و عفونت ژیاردیا، می­‌توانند از طریق فعالیت جنسی منتقل شوند، اما در این عفونت‌ها نقش راه‌های غیرجنسی از اهمیت بیشتری برخوردار است.

عوامل یا فاکتورهای افزایش خطر عفونت‌های مقاربتی

هر فردی که از نظر جنسی فعال است در معرض خطر ابتلا به بیماری مقاربتی یا عفونت مقاربتی قرار دارد. عواملی که ممکن است این خطر را افزایش دهند عبارتند از:

• داشتن رابطه جنسی محافظت نشده: دخول واژینال یا مقعدی توسط شریک آلوده‌­ای که از کاندوم لاتکس استفاده نمی‌­کند، به‌طور قابل­‌توجهی خطر ابتلا به STI را افزایش می­‌دهد. استفاده نادرست از کاندوم نیز می‌­تواند خطر را افزایش دهد. پس با این حساب، استفاده از کاندوم هم عدم ابتلا را تضمین نمی‌­کند.

رابطه جنسی دهانی ممکن است خطر کمتری داشته باشد، اما عفونت‌­ها همچنان می­‌توانند بدون کاندوم لاتکس یا بند محافظ دندان (یک تکه نازک و مربعی لاستیک ساخته شده با لاتکس یا سیلیکون) منتقل شوند.

• داشتن تماس جنسی با چندین شریک: هرچه با افراد بیشتری تماس جنسی داشته باشید، خطر ابتلا به عفونت ­های مقاربتی بیشتر می­‌شود.
• داشتن سابقه بیماری‌های مقاربتی: داشتن یک بیماری مقاربتی باعث می­‌شود که ابتلا به یک بیماری مقاربتی دیگر، بسیار آسان­‌تر شود.
• مجبور شدن به فعالیت جنسی: مقابله با تجاوز جنسی یا تجاوز دشوار است و می‌­تواند ریسک ابتلا را بالا ببرد. این نکته مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا غربالگری، درمان و حمایت عاطفی را دریافت کنید.
• استفاده از الکل یا مواد مخدر: استفاده از مواد مخدر یا الکل می‌­تواند قضاوت شما را مختل کرده و شما را برای مشارکت در رفتارهای مخاطره‌­آمیز آماده‌­تر کند.
• تزریق مواد مخدر: استفاده از سوزن­‌های مشترک باعث گسترش بسیاری از عفونت­‌های جدی از جمله HIV، هپاتیت B و هپاتیت C می­‌شود.
• جوان بودن: نیمی از بیماری های مقاربتی جدید در افراد بین 15 تا 24 سال رخ می­‌دهد.

انتقال از مادر به نوزاد:

برخی از بیماری‌های مقاربتی، مانند سوزاک، کلامیدیا، HIV و سیفلیس، می­‌توانند در دوران بارداری یا زایمان از مادر به نوزادشان منتقل شوند. بیماری‌های مقاربتی در نوزادان می‌­تواند باعث مشکلات جدی یا حتی مرگ شود. همه زنان باردار باید از نظر این عفونت­‌ها غربالگری شوند و تحت درمان قرار گیرند. چون مسئله دیگر به یک فرد مرتبط نیست بلکه زندگی نوزاد هم در خطر است.

عوارض عفونت‌­های مقاربتی

از آنجایی که بسیاری از افراد در مراحل اولیه STD یا STI هیچ علامتی را تجربه نمی­‌کنند، غربالگری برای STI برای جلوگیری از عوارض مهم است.

عوارض احتمالی عبارتند از:

• درد لگن
• عوارض بارداری
• التهاب چشم
• آرتروز
• بیماری التهابی لگن
• ناباروری
• بیماری قلبی
• برخی از سرطان­‌ها، مانند سرطان­‌های دهانه رحم و رکتوم مرتبط با HPV

درمورد HPV در مقاله ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV کامل صحبت کردیم و حتماً مفید خواهد بود.

جلوگیری از بیماری‌­های مقاربتی یا STDs

وقتی درمورد یک بیماری خطرناک صحبت می­‌شود، اکثر مردم به دنبال راه درمان و پیشگیری هستند. نیاکان ما هم از گذشته به ما آموختند؛ پیشگیری بهتر از درمان است که حقیقتاً درست است.

راه‌­های مختلفی برای جلوگیری یا کاهش خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی یا عفونت های مقاربتی وجود دارد.

• پرهیز کنید: مؤثرترین راه برای جلوگیری از بیماری­‌های مقاربتی، عدم داشتن (خودداری از) رابطه جنسی غیر ایمن است.

• با یک شریک غیر آلوده (سالم) بمانید: یکی دیگر از راه‌های مطمئن برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی، ماندن در یک رابطه طولانی‌مدت است که در آن هر دو نفر فقط با یکدیگر رابطه جنسی دارند و هیچ یک از طرفین به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.

• صبر کن و تست کن: از مقاربت واژینال و مقعدی با شریک جدید خودداری کنید؛ تا زمانی که هر دوی شما برای بیماری های مقاربتی تست انجام دهید. رابطه جنسی دهانی خطر کمتری دارد؛ اما برای جلوگیری از تماس پوست به پوست بین غشاهای مخاطی دهان و تناسلی از کاندوم لاتکس یا بند محافظ دندان استفاده کنید.

• واکسن بزنید: واکسیناسیون زودهنگام، قبل از تماس جنسی، در پیشگیری از انواع خاصی از بیماری­های مقاربتی نیز مؤثر است. یک­سری از واکسن‌­ها برای پیشگیری از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، هپاتیت A و هپاتیت B در دسترس هستند.

در مقاله ویروس پاپیلومای انسانی ذکر شد که:

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌­ها (CDC) واکسن HPV را برای دختران و پسران 11 و 12 ساله توصیه می­‌کند. اگر چه می­‌توان آن را در سن 9 سالگی تزریق کرد. اگر در سنین 11 و 12 سالگی به­‌طور کامل واکسینه نشدید، CDC توصیه می­‌کند واکسن را حتماً تا سن 26 سالگی دریافت کنید.

واکسن هپاتیت B معمولاً به نوزادان تزریق می‌­شود و واکسن هپاتیت A برای کودکان 1 ساله توصیه می‌­شود. هر دو واکسن برای افرادی که از قبل در برابر این بیماری‌­ها مصون نیستند و برای کسانی که در معرض خطر عفونت هستند، مانند مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند و مصرف‌­کنندگان مواد مخدر IV توصیه می‌­شود. لطفاً جدی بگیرید.

• از کاندوم و بندهای دندانی به‌­طور مداوم و صحیح استفاده کنید: برای هر رابطه جنسی، چه دهانی، چه واژینال یا مقعدی، از یک کاندوم لاتکس جدید یا بند محافط دندان استفاده کنید. هرگز از روان­‌کننده‌های روغنی مانند ژل‌های آلی به همراه کاندوم لاتکس یا سد دندان استفاده نکنید.

کاندوم­‌های ساخته­‌شده از غشاهای طبیعی توصیه نمی­‌شوند؛ زیرا در پیشگیری از بیماری های مقاربتی مؤثر نیستند. همچنین، به خاطر داشته باشید که در حالی که کاندوم‌های لاتکس خطر قرار گرفتن در معرض بیشتر بیماری‌های مقاربتی را کاهش می‌دهند، اما محافظت کمتری از بیماری‌های مقاربتی مربوط به زخم‌های در معرض تناسلی مانند HPV یا تبخال ایجاد می‌کنند.

همچنین، اشکال غیرتماسی پیشگیری از بارداری، مانند قرص‌های ضدبارداری یا دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) در برابر بیماری‌های مقاربتی محافظت نمی‌کنند.

• مصرف الکل زیاد و مواد مخدر را ممنوع کنید: اگر تحت ­تأثیر این مواد قرار بگیرید، احتمال خطرات جنسی بیشتر است.

• برقراری ارتباط: قبل از هر تماس جنسی جدی، با شریک زندگی خود درمورد انجام رابطه جنسی ایمن­‌تر صحبت کنید. مطمئن شوید که به­‌طور خاص در­مورد اینکه چه فعالیت­‌هایی خوب هستند و چه فعالیت­‌هایی خوب نیستند، توافق دارید.

• ختنه مردان را در نظر بگیرید: برای مردان، شواهدی وجود دارد که نشان می­دهد ختنه می‌­تواند به کاهش خطر ابتلا به HIV از یک زن مبتلا به HIV تا 60٪ کمک کند. ختنه مردان همچنین ممکن است به جلوگیری از انتقال HPV تناسلی و تبخال تناسلی کمک کند.

• استفاده از پروفیلاکسی قبل از مواجهه (PrEP) را در نظر بگیرید: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از دو داروی ترکیبی را برای کاهش خطر ابتلا به HIV در افرادی که در معرض خطر بسیار بالایی هستند، تأیید کرده ­است. این دو دارو امتریسیتابین به همراه تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات (Truvada) و امتریسیتابین به همراه تنوفوویر آلافنامید فومارات (Descovy) هستند.

مطالب این مقاله، در نگارش محتوا مفید و کمک‌کننده بوده.

پاسخگوی سؤالات شما عزیزان هستیم. در قسمت کامنت‌ها می‌توانید سؤالاتتان را بپرسید.